Rijke speelleeromgeving

‘Hebben jullie nu echt aardewerk in het speelhuisje staan?’, vraagt een bezorgde moeder bij het ophalen. Dat klopt, er staat écht aardewerk. Ook hebben we een bonte verzameling aan kledingstukken, in plaats van keurige verkleedkleren. We hebben bakken met doppen en deksels, rijst en macaroni in de zandtafel en een kartonnen doos die dienst doet als kasteel. En dat is niet voor niks, hier is goed over nagedacht. Hoe zit dit? 

Kinderen zijn van nature nieuwsgierig

Kinderen zijn van nature nieuwsgierig, ze hebben een onderzoekende houding. Ze willen de wereld om hen heen begrijpen en om dat te kunnen, leren ze nieuwe vaardigheden aan door te spelen. Dit zijn dezelfde vaardigheden die ze in de toekomst nodig hebben in de grote mensen wereld. Ze spelen niet om het leren, ze spelen om het spelen. Terwijl ze juist dan leren: bijvoorbeeld sociale vaardigheden, maar ook wat onder-boven-op-in enzovoorts is. Het spel gaat vanzelf. Maar door kinderen een rijke speelleeromgeving aan te bieden waarin échte en uitdagende materialen zijn toegevoegd, worden ze gestimuleerd en komen ze beter tot spel én ontwikkeling. Daar ligt een grote rol voor onze pedagogisch medewerkers, want door middel van interactie met de kinderen, kansen zien en grijpen en verdieping zoeken door per kind te kijken wat het nodig heeft, wordt het spel rijker en ontwikkelt een kind zich beter. 

Jonge kinderen leren in een betekenisvolle context

Jonge kinderen leren spelenderwijs in een betekenisvolle context, waarbij het ‘echte leven’ model staat voor de speelomgeving. In een goede huishoek kunnen kinderen zelf initiatief nemen, door volwassenen in soortgelijke situaties na te doen. Wat er in de huishoek staat, draagt in belangrijke mate bij aan het spel en dus aan de ontwikkeling van een kind. Met ‘levensecht materiaal’, zoals wij dat noemen, komen kinderen eerder tot spel dan met plastic speelgoedmateriaal. Zo gaan kinderen bijvoorbeeld met echte kopjes anders om dan met plastic mini kopjes: de handelingen die ze doen komen beter overeen met de werkelijkheid. Dat is logisch, de materialen herkennen ze van thuis. De kinderen spelen daardoor langer en intensiever. Pedagogisch medewerkers zorgen naast een goede inrichting van de spelhoeken, ook voor een goede begeleiding van de kinderen. Ze laat het kind de materialen ontdekken, maar laat het spel vooral aan de kinderen. Door mee te spelen op basis van hetgeen het kind laat zien, in te gaan op de initiatieven van de kinderen ontstaat verdieping van het spel, waardoor het gebruikte materiaal nog beter tot zijn recht komt. 

Duizend en één mogelijkheden

Verschillende materialen dienen verschillende doelen. Waar een volwassene slechts een rommelige bak met doppen en deksels zien, die vooral thuishoort in de afvalcontainer, zien kinderen duizend en één mogelijkheden tot spel. Ze kunnen er mee sorteren op kleur of vorm, bouwen en spelletjes spelen. Maar vooral leren ze de beginselen van rekenen, omdat ze leren omgaan met telwoorden, telrijen opzeggen, hoeveelheden tellen enzovoorts. En terwijl ze doet doen, leren ze ook delen, conflicten oplossen en rekening met elkaar houden. Met een verzameling flessen en buizen kunnen ze eindeloos experimenteren met vormeloze materialen zoals water en zand, met afmeten en berekenen, ontdekken hoe ze het materiaal kunnen ‘beheersen’ door keer op keer te herhalen en te doen. Kinderen bepalen hun eigen spel met dit soort materialen, ze ontdekken wat ze er allemaal mee kunnen doen. En dat gaat veel beter dan met ‘gewoon’ speelgoed dat zo uit de fabriek komt rollen.  

Is dat niet gevaarlijk? 

Ook in de BSO is een rijke speelleeromgeving een belangrijke pijler. Levensecht is hier nog verder doorgevoerd: takken snijden leer je niet met een bot aardappelschilmesje, net zo min als dat je verkeersvaardigheden leert op het beschermende schoolplein.

Is dat dan niet gevaarlijk? Nee, dat is niet gevaarlijk. Door eerst goed te kijken naar de leeftijd en ontwikkelfase van de kinderen wordt de speelleeromgeving voor de kinderen zorgvuldig ingericht en aangeboden. En kinderen kunnen veel meer dan we soms denken, als we ze maar goed begeleiden. Juist van levensechte handelingen, leren ze het best. 

Wilt u meer weten en zien over de speelleeromgeving van kinderen? Kom dan eens een kijkje nemen bij één van onze 25 opvanglocaties!